Thursday, July 17, 2025

A Damsakpa Theichian

Tanchinhoih Johan Bung 9na ka sim khak chiang in hon khoihkhak dan khat a tuam om zel a, himahleh huai ka lungsim a om i chi hia a gingsek pen tamveipi ka kitheihmoh bawl sawm chiang in le ka om awl chiang in ka lungsim ah a ging a dai kei a, Toupa’n deihna nei hinteh chi in kei a a sep dan leh ka muh dan ka hon gelh khia hi.

A thu ahihleh mittawsa a piang Toupa Jesu in a damsakna, khua a muhtheih nawn thu ahi. Hiai ah kua a damsaktu chi thei hetlou (theilou chihna ziak bel amit a vakna dia Siloam dil ah sil dia sawl a om ahih ziak a a damsakpa bangchi bang melpu a chih thei manlou ahih ziak ahi) a ging a gingta leh, a ta uh mittawsa a piang dam nawn ahi chih thei a gum ngam hetlou tangthu kilehbulh nih a om hi.

I gensa bang in Toupa Jesu in a mit tungman a nuhsak a, Siloam dil ah va sil in chi in a sawl hi. Huchia thumangtak a pai a amit Siloam dil ah ava sil leh mitvakna a nei chih ahi. Hiai mipa hinkhua di ka sungtuahsak a, a pian apan khua himhim mulou, mi houlim a zak a genteng uh hiai dan a om di chih bang le ngaihtuah bunlou ding in ka gingta hi. Mihing in bangmel kipu a, ganhing in bang melpu chih mu ngeilou ahih man in a kiang a mi gente a matbat zoh tawm mahmah ding in ka gingta hi.

Huchia bangmah mu ngeilou in mitvakna hon mu mai chu, a kipah dingdan lawmlawm, sel vual hilou ding dan ahi. Hiai mo bawng na chih uh, hiai mo numei na chih uh, hiai mo pasal na chih uh chi in, ama a ding in a dakna lampeuh thilthak hi hial ding in ka gingta hi.

Kipaklua ahi ngei dia, mi a muten hiaipa piantung apan mittaw pa hilou mo chi pawl om, hikei chi pawl om a a kisel chiang un kei mah ka hi, huai na migen mah uh ka hi chi in kisathei tak a gen ding in ka mitkha hial hi.

Ahun lai a chu tulai pau leh *hot* mahmah ahi dia, a mitvak nawn thu huailai a thunei pen Pharisaite kiang a tungpah hi. Pharisaiten a mit vak dan a dot chiang un aman Jesu kichi mikhat in ka mit tungman nuh in Siloam Dil ah sawpkhe din hon sawl a huchi’n ka muthei chi in mawltak in gen pah hi. Ahi a, amau thunei kisa pente, amau thuneihna tou/chou (challenge) thei om kipaklou hial ahi ding ua, a mittaw pen in kei mah ka hi chi a a dam dan gen theizenpi, a mittaw pen gen gintak suk mai sang in anu leh pa dot di chi mawk uh hi. Lamdang thou mo!

Mi piching hita khat, mittaw a piang in a muhtheih leh gingta lou, a nu leh pa kalh tentun chih maimah. Tulai i khovel hileh a tehpih theih di bang om de aw? Tulai ei mimal hinkhua chiat vel le ei ah huai apan muh theih zil theih i nei hiam chih mimal kidot di’n aw.

Anu leh pa Pharisaite kiang hong tungta ngei ua, dotna lenglut pah ziahziah ta. Hiai na tapa uh ahi hia? Himah. Mittawsa a piang na chi uh hia? Hi, mittawsa a piang mah ahi. Ahihleh bangchi dan a tua muthei eita? Hiai ah eive a nu leh pa lamdang kasak mahmah. Gingta utlou phial ka hi a dawnna uh. Bible ah zuau kigelh lou ahih man in huchia dawng uh ahi chih gintak mai a ngai. Himahleh, ka gingta ut kei phial kon chi lai thouthou.

Kei ding in ka kibulh zel a, Pathian vualzawlna in tanu tapa ka nei hi. Damlouh hitang a tuah chiang un a damna di uh lungsim a lianpen ahi a, damdawi mahni ki doctor a piak pawl, a thei zo deuh dia gintakte dot pawl, doctor taktak va naih hun leh thumna a pan hun chi in maitheih maimoh kimai in ki om vengvung zel hi. Huchia hong dam chiang un kipah anak om dan, huai kipahna kha a tehpih omlou ahi. I tate an ne tui dawnlou sim a hong om uh chu, eile i tha ana zoi mai hiveh aw maw. Huan hong dam sim, amau an tam nelua uh heh chih ziak a, amau motivate sawm kihi hia ei duhman, an tampi pi bang kinek khak lawh zozen hiveh aw, haha. Ei tomkha damlou, huchia hong halh nawn uh bawn kipahna nak thupilua hi a maw maizen a. Hilele hiai mittawpa nu leh pan hichia dawng mawk uh eivoi. Bangchi dan a tua hon muthei a, kuan hih dam ahia ka thei kei uh, amah dong un, piching ama tanchin kigenthei ahi ta chi hilhial uh eivoi!

Tel lawmlawm, kei din ka kikoih zel a, hiai mo ka tapa uh nak hihlua, a damna dia ka neih leh lam teng uh bunggam ung a, hoih di kichi teng sin ung a, a siam kichi teng naih bat liaisiah naih ung a maw, dam theilou. A dam nawn di lametna himhim neilou a ka om nung ua, tua hong dam nawn zaw, a damsak tu kua a chih thei het kei le ung leng, hiai zaw Pathian khut ahi, hiai damsakpa zaw mi maimai hilou ahi. Ka tapa damsak ka tapa in a gintak chu ka gingta mai uh. Ami va theih le ngai kei, piantung apan mittaw damsak thei zaw phattak biaktak ahi chih suk thuai mai dia hoih maw le.

Himahleh a damsakpa theichian lou muchian lou nana na in chu khovel lal mai ah kiphahniam a i kipahna le gen ngamlou, mahni ta le gum ngamlou a om maimahna ana hi mawk hi.

Alehlam a damsak a om pen in, chikmah a Pharisaite bangmelpu chih le theilou, a lauhuai dan uh a thu in bel a za tham ding, a damsakpa mel le theilou hiai i chih ngamna bel a bung tawp lam ah Toupa Jesu in va mu nawn a, huai in va kigen kei leh ana thei hetlou ahi. Himahleh a mit mial in chin, mu ngeilou in chin tua mu thei ta, huai kia thei. Pharisaite’n Pathian phat in la huai hon damsakpa mikhial ahi achih ua leh hichia dawng hiveh aw, “Mikhial ahi hia hilou ka thei kei, thil khat ka thei, tuma in ka mit a taw a, tu in ka mitheita”. Halleluiah!

Hiai hilel veh aw a poimoh. Mittaw i na hi a khalam ah, Pianthakna, khalam mitvakna i muh chiang in, i kim i pam a ten ei a kikhekna a muh ding uh lau khiankhuan ihi hia? Min hiai zaw ki ‘gos’ sak lua hon chih di lel lau a gum ngamlou pah ihi hia? A muchian taktakte zaw hiai a mittawpa bang a kikhek uh, mutheita ahih mawk chiang ua kipahna a dim, sel vual hilou, guplouh vual hilou, khovel in ensan mah leh a gupna di ziak chiang uh hiveh aw.

I muchian hia? I gum ngam hia?

Sunday, December 8, 2024

Khristmas leh Zalenna

Khristmas leh zalenna chih neuchik apan a paikhawmkhawm khat ana om tou nilouh ahihdan tukhonung a ka et thak chiang in muh theih mahmah om hi in ka thei hi. Zalenna chih chiang in banglam hiam a zalenna khat kawkkha hi ding hi. A hun, leh taksa kum kibehlap dungzui in zalenna chikhat toh Khrismas ka hinkhua a ana tonkhawm gige ahihdan ka khonung theih thakthak hial hi.

Ka naupan lai ka enthak a, khothei, lawm khawl thei ka hih, thil ka chiamteh theih apat chih ding ahi mai di e, khong apan, hun dangte ah nu leh pa etkaina khauhtak nuai a om gige, Khrismas hun in nu le pate ang apan taalkhia in, amau nuamtak leh tuitak a lengkhawm a a om lai un, ken lawm polh leh thuah didan ka zilna hun, nu le pate khanuai a om gige apan zalenna chikhat kana pat hun ana hi a.

Kum kibehlap in, Khrismas hun mah lehkha sim apan zalenna hun, skul kai apan zalenna hun leh lou vat leh lousing phuk chihte apan tawlkhat zalenna hun ahi nawn a, hiai zalenna chihte tulai khangthakten theiban kei mah le uh, kei adi ding ahun lai in Khristmas hon ngaklah saktu ahi gige hi.

Hiai Khrismas hun mah, lawm leh vual toh nop bawlna, sangkang a kithuahkhawmna zalenna leh, i khotang a tuailai hun a poimoh mahmah nungak-tangval kihel dan, numei-pasal (nungak-tangval) lengkhawm, sangkang khawm a hun zatkhawm manphat dan, leh hiaite i taksa kum kibehlap zel dungzui a nu leh pa apan mahmah leng awl a theihsiamna toh hon zalensak hun uh ahi nawn hi. I kumtawm deuhlai in, ei sang a senior-te kizuihdan khong ki-eng mahmah a, huai hunlai khong in lawmta sangkang di khong nu le pa ten hon na phallouh ziak uh, ei kia a honna muan nailouh ziak uh ahih dan leh, I taksa kum kibehlap dungzui a awl a huai zalenna toh hong paikhawm ahih dan tukhong in ka theisiam dek, ka theisiam le ka chi ngam tuan kei a, ka tate ken bangtan zalenna banghun hun a pengam ding ka hia chih ka gen ngamlouh ziak in, ka theisiam ka chi ut kei hi.

Tu in Pathian hehpihna a zi leh ta nei a, Pathian itna sung ah ka om nung in zalenna taktak bang ahia, Khrist a zalenna pen bangchituk a nuam a, bangzah a tawldam huai hiam chihte awl in ka chiamkha dek panpan a, Khristmas manphat dan, Khrismas zalenna taktak theikha dek pan ka hihdan bang chiamkha dek hi in ka kithei a, Khrist ziak a Khristmas zalenna sawtpi leh kum tampi tu leh ta toh, aziak, san kichiantak a thei a zatkhop nak manphat na chia chih hon ngaihtuahsak hial hi.

Khrismas zalenna na neita hia?

Bonus - I'm Free (Link)

Thursday, November 21, 2024

Pathian’ Zahngaihna Leh Hehpihna

 Pathian’ zahngaihna, migitna, a vaihawmna bukim dan chihte tunai in ka lungsim ah a gingging a, Eksodas a Aiguptate tung a gawtna sawmte ka simkhak apan ahi deuh hi. Huai gawtna sawmte bang le simkhak patna hikei, tamveipi simsim sa, Isrealte tung a a gamtat siat ziak ua Toupa’n Abraham kiang a a gensa, na suante migam ah mi’ nnasem in a om ding ua, huai apan ka pikhe ding a chih tangtunna a gawtna himai dan in kana ensuk kha sek hi.

Pathian in Mosi a taimangna gam apan Pharo kiang ah hoh ding, ami Isrealte pikhe din mohpuakna a pia a, Pharo kiang a a thugen dingte, gawtna a bawl dingdan leh Pharo lungtang khauh dingdan chihte a gensa vek ahi. Huaiziak mah in gawtnate Pharo lungtang khauh ziak a a thuak uh himai chi in ngaihtuahna kana pe sau ngei kholkei hi. Tunai a huailak ka sim nawn leh ka lungsim ah a lutdan tuam mahmah hong om hi.

Pathian in Aiguptate gawtna a aban ban in tungsak a, sisan a gawtna,Ukeng a gawtna, Thouhon a gawtna, Ganta sihna, Meimatum a gawtna, Gial a gawtna chihtan ka sim in ama a gawtnate a hihdek lai a Pathian in a gen hetlouh gen hon nei hi. Huai a gentuh Eksodas 9: 18 & 19 ah, “Ngai in, zingchiang tu hun in apian tung a kipan tutan a om ngei nai lou, Aigupta gam ah gialpi tam petmah ka zusak ding hi. Huaiziak in tu in mi sawl inla, lou a na neih tengteng leh na gantate kaikhawm in. Michih tung leh lou a kimu sa tung ah, inn lam a hong kihawlloute tung ah, gial ahong kesuk ding a, asi ding uh, achi chi in.” Hiai vauna ichi diam warning pen ama a gawtnate ah om hetlou ahi chih ka muh in, Pathian zahngaihna thupidan, a hehpihna kiningching dan leh a siamsa mihing a itdan hon phawksak thakthak hi.

Ami Isrealte hih gentheite, suak leh sal a zang a a namteel bawl gentheite hi ua, gawtsuk mengmeng leh le kuamah phunlou ding ahihlai in, gial a gawtna ma a gawtnate ah mihing hinna khoihkha ding gawtna a omlouh ziak a hiai warning omlou ahi in ken ka la mai a, mihing hinna hon sukkhak dek chiang in Pathian in mihing tengteng it ahi chih a dikna le ahimai dia, Aiguptate, a mihing kia hilou, a ganta tan un, gam a omlou ding in warning hoihtak in pia a, hiai Mosi tungtawn a Pathian vauhilhna lau a, ana zuiteng bit ua, a ngaihsakloute mangthang uh chih aban i simsuk leh kimuthei hi.

Ei mihingten, i gaal gen louh, i lawm, i innveng, leh i Khristian pih mahmah, Pathian hing i biakpih mahmah bang le ki it zoulou, kingaihsak zoulou hi a. Pathian vaihawm zaw fair hiveh aw maw le. Ei mihing etdan toh kibang kei maw, aziak aman mihing tengteng kha a piak a hinna nei ahih man un it vek a, Pathian ahihna, belhtak muantak ahihna langsak teitei Pathian, a kisik a Amah bel utte adi hun bawlsak teitei Pathian ana hi taktak hiveh aw hon chisak thakthak hi.

Hiai mah in bangziak a Missions nasepna chichi ihia chih bang le khaikhawmsak siam hile thupitak kawk a gentheih ding in gintak huai hi. Himahleh i gensiam kei a, i mankhawm siam kei, himahleh kha mangthang Pathian tak khatkia om ahi chih thei nailou leh zakha nailoute kiang a zaksak ding bel Pathian deihna hi mahmah ding hi. Ei hon sawi, amah nungzui hon mudah a hon hihgim sawmte leng it Pathian ahihman in, en leng tanchinhoih, Jesu kia vangam lampi tangtawn hinna ahihdan pen tua bang mi ikisaikhakpihte kiang ah a thu bang, gamtat omdan bang a i latsak a, i theihsak ding i mohpuak ahi hi. Denchiang in kuama’n hon hilh kei a chih theihlouhna ding ua gingloute lak khong ah paulam a neihtheihlouhna ding ua Pathian in hon koih ahi kei ding i chi ngam hetkei hi.

Hiai Pathian zahngaihna lian, a hehpihna lamdang leh a tatkhiakna manpha thu a gen, gamtat omdan a latsak leh a theinailoute kiang a muhsak mohpuakna Toupa’n hon pia a, hamphatna a la in, i gamtat-khohei, kampau leh sep leh bawl ah i langsak sam kei dia hia? 

Thursday, October 31, 2024

JESU’N KEI/KEIMAH A CHIHNA 7-te

I Toupa Jesu in Kei/Keimah chih Tanchinhoih Johan ah ana zang zeuhzeuh hi. Mosi belamching a gamdai ah a omlai in Pathian in houpih in Isrealte saltanna apan pikhe ding in sawl a, Mosi in Isreal mipi ten kua thu in ahia, amah hon sawlpa min bang ahia honna chi ding uh ahi, ken bang gen ding ka hia achih lai in Pathian in “KA HIH KA HI”, KA HIH in hon sawl na va chi ding chi in Isrealte lak ah Pathian ana kipulak ngei ta hi. Thukhunthak hun ah a tapa Jesu tung tawn in hon kilang nawn in Kei/Keimah hiai ka hi, huai ka hi chi in Isreal mipite lak ah ana gen a, huaite ensuk le chi ihi.

Hinna Tanghou: Keimah hinna tanghou ka hi Johan 6:35. Tanghou/bread in hinna salam ah hon piak bang in, gilkial chiang a salam vahna dia an ahihmah bang in I khalam an ding uh Jesu ahi chih gen hi. Amah hinna tanghou apan ne in vah le hang hiai vahna leh taina pen tomkha kal ding hilou a, tangtawn daih ding khalam an ahihna gen ahi.

Khovel Vak: Kei khovel vak ka hi Johan 8:12. I tenna khovel siatlam manoh a mial hulhul, bangmah thutak omlou ahi, thutak ki chih chu a gentu ngaihdan a kinga himai ahi chihna, thilteng paizam gawpna khovel ah, Kei khovel vak ka hi, kei hon en in pai un, paikhial lou ding na hi uh chi a Amah ah teng a siangthou din hon gen hi.

Kongkhak: Kei belam kongkhak ka hi Johan 10:7. Nidang in belamchingten gamdai ah belamching uh a, sunchiang anekna ding omna mun ah pikhia in, nitak chiang in suang kikal, kawl kikal, mual kikal, a lutna di lampi tampi omlouhna mun ah a belamchingte hawllut in, a lutna huai suang kikal ichi hiam kawl kong ah amah a belamchingpa pen kongkhak ngak a pang in, a kongkhak ka hi, kei tawn lou a kuamah in ka belamte la theilou di chi a, vengtu hihna kammal ahi chi in Amplified Bible in gen hi. Kongkhak i chih chiang in bitna toh leng etkhawm theih ding hi. A belamte gamsa le ngiate lak apan a bitna di ua Belamchingpa a kongkhak a a kual bang in, Toupa Jesu in kei ah om un, kei bitna kongkhak ka hi chihna in leng lak theih ding hi.

Belamchingpa Hoih: Kei belamchingpa hoih ka hi Johan 10:11. Kei sum hiam bang hiam lawh a, huai ziak kia a belamching, banghiam lauhuai le haksa om chiang a, ka belamchingte nusia a ka hinna humbit dia taimai hilou ka hi, Ken ka hihleh ka belamte ka it a, amau adia ka hinna pe phal, piak lengpia Belamchingpa hoih ka hi.

Thohnawnna leh Hinna: Kei thohnawnna leh hinna ka hi Johan 11:25. Kuapeuh hon gingta si mahleh a hing gige ding. Amah Jesu hinna ahih dan, misi bang le a taksa mahmah hinna pethei pa leh Pathian tapa ahi chih gingta a, hondampa a pomte adia tawngtawn hinna petu ahihna gen ahi.

Lampi, Thutak leh Hinna: Keimah tuh huai lampi, huai thutak leh huai hinna ka hi Johan 14:6. Jesu tawnlou a Pa kiang tun theihna ding lampi dang om hetlou ahihdan, leh theihna kichitengteng a thutak bulpi ahihdan leh khalam a site adia amah tungtawn a kha damna om ahihdan gen uang thakthak ahi.

Grepgui Dik: Kei grepgui dik ka hi Johan 15:1. Thukhunlui hun apan in Isrealte akigen chiang in grep toh genkhawm in omsek ua, grep diklou chih bang gahsuah lou chih bang in gen in ana om zel uhi. A gahsuah louh ziak mah ua Toupa Jesu hong pai a, amah a om, amah bel tintente a ding in amah ah gahsuahna om, amah grepgui dik ahih ziak in, grepgui dik ah om peuhmah le hang gahsuang ding ihihdan gen hi.

Hiai a Toupa Jesu in Kei/Keimah chih kammal zang a thu a genna tengteng i et leh banghiam khat a paipi (common) khat om hivo maw. Bang ahia le? A common chu ama’ mimal hamphatna di bangmah kawk khalou hivo mo. Kei huai ka hi, huaiziak in kei ah om le uh chin chi a, amah muang leh bel, gingat mite adia hamphatna di ngen gen mawk ahi.

Ahihleh, en kei/keimah I chih chiang in bang hun in i zang ale chih ah i lungsim taisak le hang i gen ut a chiang sa khat om ta di maw le. Kei kua ka hia non thei hia khong i cih chiang a i kim leh kiang ate adia lungmuanna di, bitna di lam ahi kha hia? Hilou, hilou. Huai naksang a, hon lau in ling zozen phial le uh chi a chapou tak a kisial a awm tum zozen phial le kihisek di hivo. Htp. Damkhothang in mi kiphasak deuh a kua ka hi chih non thei hia chi a hon hih lanlan chiang ua, nang le kitheilou en bang i hon thei dia chihsuk nak ut huai lotel, lah va chi laizang le huailaitak bang a kithuak gawp thei di a chihdan sim a, en bel Kei/Keimah chih kammal khong i zat chiang a, iI innkuante, imi leh sate adia thukipah huai lamsang a, bangteng hon genkhe de aw, kuatoh hon kibuaisak de aw chi a dip hawmna tuntu khong kihithei hiveh aw.

Sawltak Paul in a ettonpa Jesu theichian petmah, a zuihna ah le chitak petmah ahi dia, Khrist entonpa ka hih bang in kei hon enton un ana chi ngam hiveh aw. En i tate, zite, innkuante kiang ah hon enton un ichi ngam diam? Huai sang a ei chu i siat di bangbang, ahi di dandan kihi khin inchin, nou hong huchi kei un aw chih khong gen maimah ihi hia le?

Tuni’n gingtu tengteng in etton dia khekhap hon nutsiat, Pathian tapa, mihing bang a hong piang, maban sawtlou a a hong pian lawm dia ikisak pen uh i thei chian uh hia, amah bang in kei thutak ka hi, kei ah om un ichi thei diam? Kei hinna ka hi, kei belamchingpa hoih ka hi i chi ngam diam? I Toupa Jesu in kei, keimah a chihna te ah lungsim pethak in, aman amah a kigen chiang in kuate hamphatna dia agen ahia chihte theisiam le hang, kipumkhatna, innkuan ah, khotang ah, gam-le-nam vai ah, saptuam ah om mai ding hiveh aw maw le.

Toupa’n Kei/Keimah achihte mah theisiam a, ei leng i kim leh paam adia kingakna tak, muantak, belhtak leh kipumkhatna tuntu hi din Toupan hon vualzawl chiat hen.

Thursday, September 12, 2024

Ginlahna / Ginlelhna

Khristian hinkhua ah ginlahna / ginlelhna, kimuanmohna chih hunkhat ah kituak kha veu a, tuah khitsa chih om lou in banghiam hun teng in, ka pianthakna dik ana himah de aw, khamuang ka kichihlai in ka khamuanna a dikna hia? I gintak pen chiang mahmah, tun zaw buaina bangmah ka nein awn kei i chih nung a le a kallak a thak thei zel hiveh aw. Melma in ginna dengdeltak ihih thei a, tua I ginna mah hon khoih zel amai mah diam?

Hiai bangte ka ngaihtuahlai in, kei kia ka hi de aw hiai bang dinmun a dingzel? Midangle ana om sam mah dua aw? A ziak ahihleh hiai bang hun chiang in i dinmun taktak bang le kigen utlou a, hamhaihtak  a om hun om hi. Hiai bang ngaihtuahna toh ka omlai in Matthai 11 ah Baptispa Johan in a nungzuite Toupa Jesu kiang a asawlna ka simkha a, huai in, hon theihsiam sak dan khat a om mahmah hi.

Baptispa Johan ahihleh Toupa Jesu ma a tangkou dia sawl a om, a sep dia she a om thei mahmah, amah nung a hong pai di pen le thei, ava pai a le thei, thei kia hilou a, Baptisma tangzou a dinkhiak a Khasiangthou vakhu bang a hong leng a Toupa tung ah tuang leh van a pan Pathian in ka tapa ka lungkimna mahmah achih za pa ahi.

Theihkhelhna di hiam, ginlahna di om hetlou ahi chihsak theihluat ahi. Himahleh Isreal mipite mah bang a Johan in le Messiah kha ana gintakdan om ahi dia, tua tuh Messiah hong paita hiven, suakta ta di, Rome kumpi apan suakta ta di, Isrealte adia zalenna tungta di ana chi ahi ngei ding in ka gingta hi. Himahleh ama gintak bangta lou, suahtak nang sang a amah suangkulh ah khum a hong om chiang in, huai in ginglelsak, muangmohsak ahi dia, a nungjuite Toupa Jesu kiang ah sawl in, nang mah na hi hia (Messiah) ahihkaleh midang hungaih lai ding chih dongsak hi.

Baptispa Johan in suangkulh tang sese lou in, ama nna zalentak a semthei hileh Toupa Jesu ginglah hiam Amah mah hi ngeingei ahi chih a chianluatsa muangmoh thak lou mai thei hi. Ama’ gintak bang a Isrealte’ zalenna lah tunglou, amah Toupa gam nasem ngeingei bangle suangkul a khum a hong om chiang in, theikhial ka de aw, muangkhial ka de aw? Ahiloupen ana Baptist kha ka hi de aw chih dotna ten tuam hi ngei ding hi.

Huai mah bang in, i hinkhua lamzangtak leh itup leh ngimdan a thil a paichiang in Toupa kei/kou lam ah pang ahi, Toupa’n hon ompih ahi kichi a, i thumna khong le hon dawng ahi chi in, tua ten i ginna hatsak hi.  Himahleh, khatvei vei en le ei adia hoih lotel dia i gintak, huaimah ngen a i thumthum, i lohchin theih hetlouh hun khong om a, i innkuan adia hoih lotel di chi a, agah i muh hun chiang a di bang i lunggelte tangtun hetlouh hun om hi. Tua bang hun chiang in, bangchi dan ahi di ka thumna dawn a a omlouh? Hiai nahoihtak hi a, Pathian in a ittte adia thilhoih it ngeilou ahihleh bangziak a ka thumna lohching lou ade aw? Chih dotna awl awl a lian in, melma in le huaimah ana suamgeih in ginlahna naktak hon tun thei hi. Tua bang hun ah thumna toh i pan teitei kei leh dinzoh baihlam lou hial hi. Ka muanpa dik ahi. Hiai ze=etnate tung ah om ahi chi a kisuk hat zel ding ahi.

Toupa Jesu in Johan nungzuite Isai 35:5-6 tungtawn in ana dawng hi. Isrealten amau Messiah pai hun chiang a thil om dingte chi a Zawlnei Isai in a gen ana theih mahmah uh ahih man in, huai Bible tang a gen chiang in theisiam mahmah uh hi ding hi. En leng tunin Pathian thusiangthou, amah Pathian tapa, asi a nithum zoh a thounawnpa ahihna Laisiangthou nei ihihman in tua mah gingta in, tua ah dingkip tinten le hang ginlahnate ziak a khemzoh a  omlou ding ihi.

Joni Eareckson in gari accident ziak a paithei nawnlou a a omlai in, ama a dia mihing khat khe a paitheihpen hoih lo mahmah ahih chiang in, hiai ama dia thilhoih ngen in a kum a sim thum chih a gen ka zakha hi instagram reels ah. Aman a genna ah dam nak ut lotel mahmah, hihdamna kikhop teng bang delh, paithei nawn ngeingei dia kikoih, Pathian kiang ah ngen, Amite’ adia thilhoih it ngeilou in khe a pai kei adia thilhoihlua ahih chiang in hon phalsak ding chih ka gingta tinten chi hi, Himahleh ama gintak bang ana hikei a, ama adia hoih a chihpen Pathian adia hoih ana hilou ahi dia, paithei nawnlou hi. Himahleh Pathian in khe a paithei ziahziah tampi sang in nakpi in zang a, tuabang amah hatlouh a kisakna ah Pathian pang hi chih a theihsiam chiang in ama a ding in paitheihlouh pen vualzawlna thupitak suak hi chi hi.

I thumna dawn a omlou, en lah ei adia hoih di isakte khong dawnlouh a i om chiang in, i lungkia in i thanem kha hiam? Toupa’n huai sang a hoihzaw hon sehsak ana om hi ding ahi, i mu kei chih man ahi. Ginnna toh pang in i ngak hamham diam? En hoih dia i gintak bang Pathian’ mit in mu thei hile kon ngen kei Toupa ka deih kei i chihpah ding bang le hikha maithei hi.

Ginlahna, kimuanmohna, i ginpa ahi mah hiam chih buaina i tuah hun chiang in, kei kia in hiai tuak hilou ka hi, himahleh ka ginpa dik ahi, muanhuai ahi, ka theihchet zohlouh ziak hiam, ka sau muhlouh ziak a ginglel kha dekdek ka hi chi in, Toupa ah thathak la in theihchian semna ngen le, aman tua theihchianna ahunhun in hon pe ding hi.

Tuesday, August 20, 2024

Daniel Hinkhua Apan Zillai

Daniel thukhunlui zawlneite lak a khat ahi. Amah ahihleh vangsia chih di hia, Jerusalem puksiat nung a Babulon kumpi salmat a telkha ahi a, huchia sal atang na lam ah Kumpi nasem muanhuai leh Pathian’ thutunna zawlnei khat hong hi ahi. Tangval thahat di laitak a gampuk siat ziak a sal a pimang a omkhak tuh nuam lou ding a, gam vaihawmte tung ah khasiatna bang om mahmah ding in gintak huai hi. Saltanna mun ah mi suak leh sal di lel chi a kikoihdap a, ei om hihtheihna pen mutkuanglou a manthat theih ding ahihlai in, Daniel leh alawmte ahih ua leh deihtuam a telkhiak bang in va omkha thei uh chih Laisiangthou ah kimu hi. Daniel tanchin hi i theihtheih sa ahi a, tamveipi alaibu simsuak sa, tangthu theih a theihsa leng ahi. Tuni’n Daniel hinkhua apan ziltheih khat leh nih om hiam chih enkhawm le chi ihi.

Nek-le-Dawn a Kikepna: Saltanna gam dan leh dun, pilna siamna zil dia telkhiak a om, hampha mahmah ahih lai a, aban omlai. Kumpi sumbawm apan a lim penpen ne thei dia thupiak, a limpen pen dawn thei dia hamphatna tang ahihlai un, Daniel leh alawmte tua bang nek le dawn, nidanglai hun ah, milem mai a latsa ahih ziak khong adiam, huaite nelou din gamgi ana bawl ua, huai gamgi mah ana gum ngam mawk uh hi.

A dinmun di uh sungtuah sak zual le, amaute kempa nekbawl heutu adi bang a chu iplah huai thou ding dan uh ahi. Saltang a, kana uh sem dia om na hih lai ua, hamphatna tang chin ua, ka bawlbawl uh na nek mai di uh aka chihsuk mai tuak lotel ding uh. Amau mahmah leng hampha kisa a nek suk ziahziah baihlam lotel ding hi a, zu leh sa leh milim biakna dan a ngai uh ahi maithei, nelou ua, a neklouh uh siatpih tuanlou in, anete sang in hoihzaw uh chih kimu hi.

Ei din kikoihle, tu dinmun ah, solkal sumbawn a pan duhduh nekna di hamphatna tang in, i duhduh bawl di uh hileh, hiaite kei adia ka nek ka dawn hoihlou ahi i chih a om sam diam? Lawmte’n ne vek ua, mi vailou a va om le nuamlou aka i chi numnum dia, ei duhman in i kiim leh paam paulam in inei maimah diam? Daniel leh alawmten zaw Pathian thupiak zahtak in, Pathian deihlouh nelou, dawnlou ngam uhi.

Diktatna: Ezekiel 14:12 kipatna bul ah Noah, Daniel leh Job chih thupi ana om a, huai a thutun amite gamtatsiatna uang lo mahmah, huai a Toupa gawtna toh kisai ahi a, huai huntak a, a gitlouhna uh uang lotel petmah in chin Noah, Daniel leh Job om hial hile uh leng a diktatna un amau hnna kia humbit di chih dan ahi. Hiai a mi kigente, Noah lah a damtonpihte lak ah amah bangbang a migi omlou, khovel pumpi tuichim a gawt a a omlai a Noah diktatna ziak a amah leh a innkuante bit a mihing mangthanglou kihi.

Job ahihleh Pathian in setan a chou ngamna di khop a midik, ama’ khelhna om hetlou a Pathian leh setan kidouna a thuak kha, ama thumna ziak a alawmte hinna hawi a om.

Tua i gen Daniel ahihleh a diktatdan Daniel bung 6na ah kimu hiveh aw. Kumpi Darias in abial 120 a omsuak di bial heutu 120 mah koih inchin, huaite tung ah heutu 3 koih, huaite lak a khat Daniel ahi. Huaitan kia hilou, huai 3 dinmun kikim dan a omte tung ah Daniel koih a sawm leh aheutu dinmun kikimpih nihte’n haza hi di ua, amau nuai a omte thuzoh in Daniel hekna di kikum uh hiveh aw. A genkhawmkhawm chiang ua, Daniel saltangpa, Babulon a lut tung ua pan a bangchi hiam a kumpi nasem a kipeitou den, tua kumpi 3na bang hita di nuai ah sem, huai hun sungteng teng a hekna di uh, a mawhsakna di uh khatle muzou lou chih hitel dan ahi.

Tuni in i nekzonna ah, gingloumi toh ikisaina ah, ei a chituam a mu di uam? Hon hek a hon demdek hile uh, sahkho vai genlouh, i sepdan i bawldan, sep leh bawl dingdan a kigente i palsat gen di tampi a nei duam? Daniel bel gam vaihawmna toh kisai ah a demna leh ngohna di uh khat le muzoulou chih hitel dan uh ahi. Hon choukha hi in i/na thei hia Daniel hinkhua in?

Pathian a Muanna: A hek dia kisate’n gam vaihawmna dan ah ngawhna di a muhlouh tak ua, Pathian nei leh kihta ahih dan, Pathian a kinga ahihdan thei mahmah un chin, a Pathian adia muanhuai lotel ahih chiang a, a sahkhua hetkha di dan bawl leh, a huai ah chu ei dan bawl sang a Pathian adia a muanhuaina kembit lotel di ahih chiang a, huai ah awksak thei pan di ihi chih thei chiang kilkel a kumpipa kiang a, dan hoihtak hileh kilawm thukhun va bawlpih uh hiveh aw maw. Kumpipa adia anak ut huai didan, ni 30 sung amah kianglou, kuamah dang kiang ah a gamsung a mite a thumlouh di uh chih himai zen in, second thought ichihte omlou a, ana namkip pop-pop lehle theihsiam huai hi.

Hilele a hoih leh thupi mahmah chu maw, kumpipa’n a thusawm uh a pom chih a theih a Daniel kha a inn ah, a thumna dantan ah lut inchin, Jerusalem lam nga a, a hih ngeina bang a nikhat a thumvei thum kichi. Hiai kha tulai i gamsung dinmun toh enkhawm sin le, i tenna gam India ah sahkhua zalenna tawm hiai-hiai chih i thei, kumpi lamkhong ah hon pauhial di i deih leh poimoh isak hun atam. Ei mi tamlou chikte nawmvalh a om di i ut kei a, a chang in lamlian zuihna bang Khristian kipawlkhawm chihten i nei. Lungkimlouh langsak ihi a, asia hipah kei. Himahleh i taina a dik hiam chih et tuak mahmah chih Daniel hinkhua apan muh theih hi. Daniel toh Kumpipa Darias kikal hoih mahmah, kumpipa bang in promotion a piaksawm, huaiziak a dan bawl a om, humpinelkai kul a khiakna di tan thukhun. Huai dan sawm uh ahi chih Daniel in a theihphet in kumpipa kiang ah kei ahi a target uh va chi ngeingei leh kumpipan huai thusawm a lemsakpihna pe dia gingtalou ka hi. Aziak bel, Daniel in hiai thupiak zuilou a thum ahi chih ava gen ua kumpipa dah mahmah inchin, a suahtaksak didan ngaihtuah a nitum tan sem ahi kichi hiveh aw.

Daniel in ama tung a siatna zong a omlai a, ama lam a pang gige kumpipa va bel lou inchin, Pathian kiang ah thum. En i lungkham, i mangbat chiang in kua i delh a? Ahihkaleh Daniel bangbang a kumpi nasem dinmun hoihtaktak nei, mi influential pipi toh kimeltheihten, mi toh ikizopnate khong i muang in, i zangkhial kha hiam? Huaite i Pathan sang in i muangzaw kha hiam? Milian, milal theih siatna achi hilou ihi. Amaute leng aziak nei a koihiam a kipoimohtuah dia kimeltheihkha hitham mah ding ihi.  Kua kiang ah buaina leh haksatna i tun masa a chi ut ihi zaw. Banghiam a kigenleh thumna a Pathian buan masa lou in i phone khong i dokkhe pah hiam? Mihing a muanna ngak a omzia nei hileh Daniel sang a huai hun a chu kumpipa toh kizopna hoih neizaw omlou ding ahi, Himahleh Daniel in mihing ah muanna ngalou in Pathian ah a muanna anga hi. Amuanna ngaknapa a muanhuai ziak mah in humpinelkai kul a zankhat khumkhawm himahle uh, liamma om hetlou in a suakta hi.

Tunin gingtute, nek leh dawn, sep leh bawlna a diktatna leh Pathian adia muanhuaina chihte a Daniel hinkhua bukimloutak i gen apan kivelna di i nei hiam ki enthak in, kibawl na di omte ah kibawl in, Daniel bang a min a ngohna di uh leh demna ding a neihlouh zah khop un Toupa’n hon vualzawl leh ichi ahi.

Wednesday, July 31, 2024

L U N G K I A K N A

 Lungkiakna kichi mihing in i hinkhua a i tuah hunk hat om chiat din gintak huai hi. A khente a luangkiakna buan nawi ua pan thoukhia a, a hinkhua ua lohching mahmah a om lai un, a khente bel thoukhe zou nawnlou in, a taksa mahmah un leng amau le amau kihihgenthei in, a hinna uh beitan dong mah tua lungkiakna buannawi apan in thoukhe nawnlou uhi.

Khristian hinkhua zang di a ikisak lai in, Jesu nungzui hita, Pathian’ ta hita chihman a lungkiaknate om nawnlou hiam, beipah hiam ana hizenzen kei a, tua naksang mah in, melma in hun lemtang a muhteng a tua lampi, lungkiakna buannawi lak totsak hon sawm mah bang hi. Gingtu te a ding in hiai bang hun ah ginna let paisuak teitei a, melma kizohsaklouh ding poimoh mahmah hi. I Khristian hinkhua ah, Toupa toh ikipolhna, kinaichik a om gige hinapi, tua bang Pathian polhna i tan hun a i theih routine zui zoulou, awl-awl a poimoh ngaihlou dia ikisak chiang in, eheih, chi a thathak lak hun ahi. Huchih kei leh melma in hon zou paisuak dia, kei zaw, chi a kingaisia a lungkia a Toupa lampi zong nawnlou a i om khak ding lauhuai hi.

Laisiangthou ah Zawlnei Elijah bang le Toupa’ thupiak a baal siampute that hina a, a nung sawtlou in kumpinu lau in taimang a, lungkiakna guam ah kia in Toupa kiang ah a hinna la din ana ngen hi (1 Kumpipate 19). Zawlnei Jeremiah mah leng Pathian apan Isreal ten thutanna a muh ding uh tangkou a, gimthuakna tung dingte gen in kahpih zel a, zawlnei kahneh chih hial khop in Pathian thu ana gen mahleh, a thugen ziak a langbawl a a om ziak hia, ana lungkia a, Toupa tung ah ana phun in, a pianni bang ana hamsiat hial hi (jeremiah 20:718).

Toupa Jesu nungzui ngitnget, Jesu, Khris ahi chih akam ngeingei a puangkhia, vangam tahbi kepsak a om Peter ngeingei bang leng, aman khovel hondampa dia ana gintak dan toh i Toupa Jesu hong pai dan kituak lou sa lua adiam, a thillamdang hihtengteng mit a mu hisam chilou din ana lungkia a, ngabeng in ana kuan nawn a, Toupa Jesu mahmah in a tunding thak ana ngai hi.

Hiaite i gen ziak a lungkiak teitei di chi hilou ihi. Himahleh Jesu nungzui a i khualzinlai in, lungkiakna, ze-etnate i tuahhun chiang in, i ma ah tampi tuabang tuak a ana pal galkai om uh ahi chi in amaute en in, Toupa Jesu enkawm in thathak la zelzel ni maw.

A Damsakpa Theichian

Tanchinhoih Johan Bung 9na ka sim khak chiang in hon khoihkhak dan khat a tuam om zel a, himahleh huai ka lungsim a om i chi hia a gingsek p...