Friday, August 1, 2025

Pa leh Inkuan (Pa leh Apackage)

Pa i chih gensau le ngailou, i theih chiatsa ahi. Tutung in insung Pa hihna a tonkhawm toh kisai gen leng i chi a, tulai pau in Pa chih leh huai toh paikhawm teng a package dan in gen le chidan ka hi. Inkuan khat a om chiang in huai sung ah nu leh pa om a, huai sung a, vualzawlna goutan toh om bang, goutan lou a nupa kia om bang leng om hi. Hiai inkuan sung a omte mohpuakna tuam chiat om ahih lai in, kikahiang tuah vek ua, huai ah Pa’ dinmun poimoh diak bang hi.

Inkuan kichi Pathian pat ahih man in A lunglut a, huai mah melma setan leng lunglut hi. A ziak bel Pathian thilgel peuhmah suksiat hiam lohsap sak ding pen melma setan tup hi ngitnget hi. Huai ziak mah in inkuan khang paihoih zarzar chih om zel thou mah leh a kallak ah koihiam ah buai in, ana phengphi khia chidan tam mahmah hi.

Laisiangthou ah Pa fel mahmah kigen leh a fel ziak a a inkuan bit sak kigen om zeuhzeuh hi. Huai in Pa dinmun leh a mohpuakna poimoh sak diak ade aw hon chisak hi.

Noah, ama’ hun a dembei, mi dik, Pathian toh tonkhawm, A deihsakna tang ahi chi in Noah tanchin gelhtu in hon pulak masa hi. Ama hun a khang gitlou tuak dan, mit a mulou i hih chiang in a tehpih di ka thei tuankei a, himahleh achiang mahmah om tuh Pathian in mihing leh ganhing tengteng mangthangsak ding khop tuichim tungsak hial hi. Huchi tuk a mihing tung kia hilou, ganhing tung nasan a Toupa’ thangpaihna a tun lai in, Noah mi dik ana omkhak ziak in, amah kia hilou a innkuante leh ganhing kop bangzah zah hiam adia bitna tuntu ana hi hi. A innkuante bitna long a pilut zou Noah ahi.

Lot tanchin gen in a om nawn hi. Lot tanchin ah leng Sodom leh Gomorrah a teng mite gitlouh dan gen in, huai khua mei a kangmang ding in Toupa Angel hong kuan a, Lot in ana zin tun a, huai a gen tuh, nang kia hiam nang leh na innsung a mite kia taikhia un chilou in chin, na makpate, na tapate, na tanute leh khosung a na neih peuhmahte khua apan pikhia in chi a, Lot ziak a ama innsung a om nawnlou a tanute pasalte bang le deihsakna muban uh hiveh aw. Amau mihoih leh louh kigenlou in chin, hilele Lot hotkhiak a om ding ahihleh amah insungpa ahihna ah amah toh kisaikha teng (a package i chih hiai ahi) le Pathian a lau uh hia laulou chih gen hilou, amau le pikhiak a suahtak di chih hilai tel dan ahi. Lot va kuan in a makpate kiang ah ava gen leh ana gingta kei ua hiven, gingta le uh Sodom khua ah kangmang lou ding dan uh ahi. Hiai Sodom hihsiat a a omlai a Lot leh a innkuante bangziak a pikhiak a om ado chih en le hang Genesis 19:29(b) ah “Pathiani in Abraham atheigige a, manthatna lak apan Lot a sawlkhia hi”, ana chi.

Abraham leh Lot a zinkhawm khawm a tonkhawm khawm ahi ua, a neih le lam uh a punluat ziak a kikhen ahi uh chih i theihsa ahi. Himahleh huchia a omkhawm nawnlouh nung ua le Abraham chihtakna, diktatna leh leh ginomna ziak a Lot leh a innkuante bitna hiban lai uh hiveh aw.

Nasepte laibu ah Peter leh Kornelia tanchin kigelh nawn. Kornelia kha sepaih zaheutupa, Pathian limsak ahih dan kigelh. Kha theihsak a Kornelia in Peter Pathian thu hilh dia a sapsak lai in, Peter hong tun in amah kia a ana ngak chilou inchin, a sanggamte leh a lawm deihpente ana samkhawm in, Peter thugen ngaikha tengteng tung ah Kha Siangthou tung chih kigen nawn. Hiai le innsungpa khat Pathian limsak ziak a thiltung kigenkha hinawn.

Nasepte bung 16 a Philippi suangkul a Paul a tanna kigelhna ah, suangkulh vengpa’n Paul leh Sila kiang ah hotdam a aomtheihna di lampi a dotlai in, amau a kiang ah nang kia hotdam in na om ding a chi kei ua, Toupa Jesu ging inla, huchi in hotdam in na om ding, nang leh na inkuante toh chih kigen nawn hi.

A tung a i gen deudoute apan i gen ut chiangta ding in ka gingta hi. Innkuan khat Pathian deih dan, Pathian limsak innkuan ihih theihna dia Pa dinmun poimoh lua ahi chih a tung a igen ten hon musak mahmah hi.

Laisiangthou a Pa dinmun i gente mah tulai in zong dik lailai hi. Pa phelen a nu in insung a tun ding, pa omlou a nu in insung a tun ding chih leng a om lotham. Hiai bang a gin omtak a pang nute i zahtak hi. A khen a panla di Pa pen toh omkhawm khak louh ziak, nek le tak zonna ziak bang bang leng ahi thei. A khen a pasal in omlouhsan a nu hihna leh pa hihna kop a innkuan tungding eilak mahmah ah leng gen ding tampi om ding hi.

Mi khat Pa dinmun hong hih chiang in unau, tanau, laina hilehleng kithuhilh hilh hithei nawnlou hi. Amah le a dinmun ziak a pil kisakna, hithei kisakna leh thunei kisakna nei ta ahihna ah, kei insung, kei zi kei ta, ka thu ahi chih utna om ta hi. PA pen bang in zu a nek leh a sanggam, a tanau laina ding in mi piching khat a duh ngawl dia genpih I chih haksa lua hi. I hih theih tawm mahmah ta, bei dot huaipi ahi. Khosa haksa, zu leh chindan hoihlou ching zomah chiang in, a zi leh taten thuak uh a, pa pen phawklouh in milak a kihel nuam asak louh hun bang uh leng om hi.

Tuma deuh in lawmte khat toh inkuan sungthu khong ka kikum uh a, iva neih a, a lim leh al i nek zoh leh louh pen thutuam, i omna level kibang phot peuhmah henla, i duh i deih kibang in, khat in a tuam va duh chih om keile, a nuam a haksa i paldan level kibang a khosak nuam zo deuh leh kilawm chih khong ka gen ua leh, ama hon gen hoih kasak mahmah hiai ahi. Innsung mi kuahiam, Khristian om dan ding bang a omlou a om leh, a huchilou ten Pathian kiang ah kikhekna a neihma a hinna laksak lou dia nget ding ahi, hiai hi ka chian mahmah, a dawnna le muhtheih ka innsung mahmah ua gen di ka nei hon chi hi.

A patna lam akigen bang in, inkuan Pathian a lunglout zahzah a melma setan le lunglut ahih man in, a buai om tham mah hi. A ziak melma le hatlua a, mihing lemgelsiam a douzoh vual hilou hi. Hiai bang a innsung melma in hon tohzoh hun in leng, ana puk kha, ana lampial kha pen pa hikei peuhmah leh a kitun ding nawn na di hiam, a innkuan puksiatlouhna di lametna lian zaw a, Pa pen a puk a hih chiang in insung dai a, kekzak pah a, a pehkhak saulua hi.

Pa chih poimoh lua, Pa khami leh Pathian lau in a innkuan, a tanau laina, a package a paikhawm teng tung ah gen neiban ahihman in, tunia Pa hi dia hamphatna piak a om ten i dinmun en thak in, i innkuante ei ziak in a bit uh hia? I innkuante i khaliim nuai ah a khamuang uh hia? I innkuante ei makaihna in Pathian thu a kikum uh hia? Bitna long tunpih zou din kei ah ka hinpih hia chih kichou na in nei in, Pathian kiang ah panpih ngen in, ei leh, ei a paikhawm package teng a vanmun nuam tung ding in panla ni maw.

Thursday, July 17, 2025

A Damsakpa Theichian

Tanchinhoih Johan Bung 9na ka sim khak chiang in hon khoihkhak dan khat a tuam om zel a, himahleh huai ka lungsim a om i chi hia a gingsek pen tamveipi ka kitheihmoh bawl sawm chiang in le ka om awl chiang in ka lungsim ah a ging a dai kei a, Toupa’n deihna nei hinteh chi in kei a a sep dan leh ka muh dan ka hon gelh khia hi.

A thu ahihleh mittawsa a piang Toupa Jesu in a damsakna, khua a muhtheih nawn thu ahi. Hiai ah kua a damsaktu chi thei hetlou (theilou chihna ziak bel amit a vakna dia Siloam dil ah sil dia sawl a om ahih ziak a a damsakpa bangchi bang melpu a chih thei manlou ahih ziak ahi) a ging a gingta leh, a ta uh mittawsa a piang dam nawn ahi chih thei a gum ngam hetlou tangthu kilehbulh nih a om hi.

I gensa bang in Toupa Jesu in a mit tungman a nuhsak a, Siloam dil ah va sil in chi in a sawl hi. Huchia thumangtak a pai a amit Siloam dil ah ava sil leh mitvakna a nei chih ahi. Hiai mipa hinkhua di ka sungtuahsak a, a pian apan khua himhim mulou, mi houlim a zak a genteng uh hiai dan a om di chih bang le ngaihtuah bunlou ding in ka gingta hi. Mihing in bangmel kipu a, ganhing in bang melpu chih mu ngeilou ahih man in a kiang a mi gente a matbat zoh tawm mahmah ding in ka gingta hi.

Huchia bangmah mu ngeilou in mitvakna hon mu mai chu, a kipah dingdan lawmlawm, sel vual hilou ding dan ahi. Hiai mo bawng na chih uh, hiai mo numei na chih uh, hiai mo pasal na chih uh chi in, ama a ding in a dakna lampeuh thilthak hi hial ding in ka gingta hi.

Kipaklua ahi ngei dia, mi a muten hiaipa piantung apan mittaw pa hilou mo chi pawl om, hikei chi pawl om a a kisel chiang un kei mah ka hi, huai na migen mah uh ka hi chi in kisathei tak a gen ding in ka mitkha hial hi.

Ahun lai a chu tulai pau leh *hot* mahmah ahi dia, a mitvak nawn thu huailai a thunei pen Pharisaite kiang a tungpah hi. Pharisaiten a mit vak dan a dot chiang un aman Jesu kichi mikhat in ka mit tungman nuh in Siloam Dil ah sawpkhe din hon sawl a huchi’n ka muthei chi in mawltak in gen pah hi. Ahi a, amau thunei kisa pente, amau thuneihna tou/chou (challenge) thei om kipaklou hial ahi ding ua, a mittaw pen in kei mah ka hi chi a a dam dan gen theizenpi, a mittaw pen gen gintak suk mai sang in anu leh pa dot di chi mawk uh hi. Lamdang thou mo!

Mi piching hita khat, mittaw a piang in a muhtheih leh gingta lou, a nu leh pa kalh tentun chih maimah. Tulai i khovel hileh a tehpih theih di bang om de aw? Tulai ei mimal hinkhua chiat vel le ei ah huai apan muh theih zil theih i nei hiam chih mimal kidot di’n aw.

Anu leh pa Pharisaite kiang hong tungta ngei ua, dotna lenglut pah ziahziah ta. Hiai na tapa uh ahi hia? Himah. Mittawsa a piang na chi uh hia? Hi, mittawsa a piang mah ahi. Ahihleh bangchi dan a tua muthei eita? Hiai ah eive a nu leh pa lamdang kasak mahmah. Gingta utlou phial ka hi a dawnna uh. Bible ah zuau kigelh lou ahih man in huchia dawng uh ahi chih gintak mai a ngai. Himahleh, ka gingta ut kei phial kon chi lai thouthou.

Kei ding in ka kibulh zel a, Pathian vualzawlna in tanu tapa ka nei hi. Damlouh hitang a tuah chiang un a damna di uh lungsim a lianpen ahi a, damdawi mahni ki doctor a piak pawl, a thei zo deuh dia gintakte dot pawl, doctor taktak va naih hun leh thumna a pan hun chi in maitheih maimoh kimai in ki om vengvung zel hi. Huchia hong dam chiang un kipah anak om dan, huai kipahna kha a tehpih omlou ahi. I tate an ne tui dawnlou sim a hong om uh chu, eile i tha ana zoi mai hiveh aw maw. Huan hong dam sim, amau an tam nelua uh heh chih ziak a, amau motivate sawm kihi hia ei duhman, an tampi pi bang kinek khak lawh zozen hiveh aw, haha. Ei tomkha damlou, huchia hong halh nawn uh bawn kipahna nak thupilua hi a maw maizen a. Hilele hiai mittawpa nu leh pan hichia dawng mawk uh eivoi. Bangchi dan a tua hon muthei a, kuan hih dam ahia ka thei kei uh, amah dong un, piching ama tanchin kigenthei ahi ta chi hilhial uh eivoi!

Tel lawmlawm, kei din ka kikoih zel a, hiai mo ka tapa uh nak hihlua, a damna dia ka neih leh lam teng uh bunggam ung a, hoih di kichi teng sin ung a, a siam kichi teng naih bat liaisiah naih ung a maw, dam theilou. A dam nawn di lametna himhim neilou a ka om nung ua, tua hong dam nawn zaw, a damsak tu kua a chih thei het kei le ung leng, hiai zaw Pathian khut ahi, hiai damsakpa zaw mi maimai hilou ahi. Ka tapa damsak ka tapa in a gintak chu ka gingta mai uh. Ami va theih le ngai kei, piantung apan mittaw damsak thei zaw phattak biaktak ahi chih suk thuai mai dia hoih maw le.

Himahleh a damsakpa theichian lou muchian lou nana na in chu khovel lal mai ah kiphahniam a i kipahna le gen ngamlou, mahni ta le gum ngamlou a om maimahna ana hi mawk hi.

Alehlam a damsak a om pen in, chikmah a Pharisaite bangmelpu chih le theilou, a lauhuai dan uh a thu in bel a za tham ding, a damsakpa mel le theilou hiai i chih ngamna bel a bung tawp lam ah Toupa Jesu in va mu nawn a, huai in va kigen kei leh ana thei hetlou ahi. Himahleh a mit mial in chin, mu ngeilou in chin tua mu thei ta, huai kia thei. Pharisaite’n Pathian phat in la huai hon damsakpa mikhial ahi achih ua leh hichia dawng hiveh aw, “Mikhial ahi hia hilou ka thei kei, thil khat ka thei, tuma in ka mit a taw a, tu in ka mitheita”. Halleluiah!

Hiai hilel veh aw a poimoh. Mittaw i na hi a khalam ah, Pianthakna, khalam mitvakna i muh chiang in, i kim i pam a ten ei a kikhekna a muh ding uh lau khiankhuan ihi hia? Min hiai zaw ki ‘gos’ sak lua hon chih di lel lau a gum ngamlou pah ihi hia? A muchian taktakte zaw hiai a mittawpa bang a kikhek uh, mutheita ahih mawk chiang ua kipahna a dim, sel vual hilou, guplouh vual hilou, khovel in ensan mah leh a gupna di ziak chiang uh hiveh aw.

I muchian hia? I gum ngam hia?

Pa leh Inkuan (Pa leh Apackage)

Pa i chih gensau le ngailou, i theih chiatsa ahi. Tutung in insung Pa hihna a tonkhawm toh kisai gen leng i chi a, tulai pau in Pa chih leh ...